Paska to słodki chleb drożdżowy, który podaje się w Gruzji na Aghdgoma, czyli Wielkanoc. Paska symbolizuje mękę, wiarę i szczęście. Przyrządzenie tego tradycyjnego wypieku wymaga odrobiny kulinarnego wysiłku. Wystarczy jednak, że wypróbujecie rodzinny przepis na paskę od mojej żony Sophy, a wasze kubki smakowe eksplodują wyrafinowaną gruzińską słodyczą!
Paska (gruz. პასკა) nieodłącznie kojarzy się w Gruzji z Wielkanocą. Ten słodki chleb drożdżowy (lub – jak kto woli – babka drożdżowa) stanowi jeden z trzech religijnych symboli Wielkanocy w Gruzji oraz pyszne ukoronowanie świątecznego stołu. Nie musicie jednak czekać do wiosennych świąt, aby upiec to wyśmienite gruzińskie ciasto. Jeżeli już leci wam ślinka, maszerujcie prosto do kuchni i spróbujcie paski według naszej rodzinnej receptury! 😋
Spis treści
Paska nie pascha
Zanim zabierzemy się za kulinarne niespodzianki, małe wyjaśnienie. Gruzińskiej i ukraińskiej paski nie należy mylić z rosyjską paschą, znaną m.in. na północy Rosji, w Ukrainie i we wschodniej Polsce. To dwie zupełnie inne potrawy, różniące się składnikami.
Paska to słodki chleb drożdżowy, z kolei pascha to potrawa z twarogu. Obie zawierają jednak rodzynki, obie stanowią tradycyjne danie wielkanocne i obie wywodzą się z Rosji.
Klasyczną paschę rosyjską robiła moja ukochana babcia Helena Ciemnołońska. Paskę gruzińską przyrządzamy natomiast w naszym polsko-gruzińskim domu według przepisu mojej żony Sophy – tą właśnie recepturą dzielę się z wami w tym wpisie.
Jak zrobić paskę? Gruziński przepis
Paska, słodki drożdżowy chleb z rodzynkami, jest podczas Wielkanocy obecny w każdym gruzińskim domu. Chociaż paskę można kupić w lokalnych cukierniach i piekarniach, wiele gospodyń przygotowuje wypiek własnoręcznie. W końcu nie ma to jak prawdziwie domowy smak świąt!
Przepis na gruzińską paskę wymaga odrobiny kulinarnej cierpliwości. Czas przygotowania słodkiego chleba z rodzynkami wynosi ok. 200 minut, czyli nieco ponad 3 godz., ale zapewniam was – zniewalający smak gruzińskiej babki drożdżowej jest warty każdej chwili poświęconego czasu!
Składniki na paskę
Składniki do ciasta:
- 5 jajek,
- 500 g cukru (jeśli nie lubisz zbyt słodkiego ciasta, możesz dać 300–400 g cukru),
- 1 łyżeczka kardamonu,
- 1 łyżeczka gałki muszkatołowej,
- 30 g wanilii,
- 40 g drożdży (suchych lub świeżych),
- 250 g tłustego masła (minimum 80% masła),
- 150 g margaryny,
- 500–700 g mąki,
- 200 g rodzynek,
- ok. 700 ml mleka,
- 50 g oleju roślinnego,
- 0,5 łyżeczki soli,
- opcjonalnie i wedle uznania: owoce suszone albo kandyzowane, skórka pomarańczy.
Składniki do zaczynu:
- 150 ml mleka,
- 20 g drożdży (suchych lub świeżych),
- 3 łyżki stołowe cukru,
- 3 łyżki stołowe mąki.
Dodatki do dekoracji:
- wedle uznania, np. cukier puder, polewa czekoladowa, figi, owoce, migdały.
Przygotowanie paski krok po kroku
Przygotowanie paski zacznij od wykonania zaczynu. Lekko podgrzej mleko i przelej do miski. Dodaj drożdże, cukier, mąkę i wymieszaj. Konsystencja zaczynu powinna być zbliżona gęstością do ciasta naleśnikowego. Odstaw zaczyn na ok. 30 min. do wyrośnięcia.
W międzyczasie, gdy zaczyn wyrasta, przygotuj ciasto na paskę. Jajka i cukier zmiksuj do uzyskania jasnej, kremowej barwy. Następnie dodaj przyprawy (gałkę muszkatołową, kardamon, wanilię), drożdże oraz wcześniej przygotowany zaczyn. Całość dokładnie wymieszaj.
Teraz w rondelku roztop masło i margarynę, wystudź. W oddzielnym garnku zagrzej mleko, zostaw do ostudzenia. Masło i mleko wlewaj powoli do ciasta, jednocześnie mieszając. Następnie dodaj mąkę, wymieszaj, dodaj olej roślinny i ponownie wymieszaj. Odstaw ciasto w ciepłe miejsce, przykryj ściereczką i odczekaj aż podrośnie.
Gdy ciasto jest już wyrośnięte, dodaj rodzynki. Tradycyjnie do paski wystarczą tylko rodzynki, ale obecnie w wielu gruzińskich domach używa się też innych suszonych albo kandyzowanych owoców. Zatem dodaj do ciasta rodzynki i opcjonalnie inne dodatki wedle uznania. Ciasto dokładnie wymieszaj i ponownie odstaw w ciepłe miejsce.
W kolejnym kroku przygotuj foremkę na babkę drożdżową. Tradycyjna gruzińska paska ma kształt walca, dlatego do pieczenia najlepiej sprawdzą się papierowe, aluminiowe albo silikonowe foremki o takim właśnie kształcie, ale z powodzeniem możesz też użyć garnka albo nawet większych puszek po ananasach. Formę dokładnie wysmaruj masłem, a dno wyłóż kółkiem wyciętym z papieru do pieczenia.
Do tak przygotowanej foremki nałóż ciasto – do 1/3 wysokości naczynia. Odstaw w ciepłe miejsce. Rozgrzej piekarnik do ok. 170°C. Wstaw ciasto do piekarnika na dolną półkę, na ok. 60 min. Nie otwieraj w trakcie pieczenia, żeby ciasto nie opadło.
Po upieczeniu wyjmij, ostudź i udekoruj swoją paskę wedle uznania: cukrem pudrem, polewą czekoladową, figami, owocami, migdałami, itp.
Smacznego!
Gotowiec, czyli paska z gruzińskiej piekarni
Jeżeli macie ochotę na gruzińską paskę, ale brakuje wam czasu albo ochoty na jej samodzielne przyrządzenie, nic straconego! Fenomenalne paski, a także torty i chinkali robi nasza znajoma Tamar, Gruzinka mieszkająca w Warszawie. Za daleko? Bez obaw, w całej Polsce działa wiele gruzińskich piekarni, a część z nich może w okresie Wielkanocy oferować również gruzińskie słodkie chleby i ciasta. Sprawdźcie i delektujcie się drożdżowym cudem prosto z Kaukazu!
Z czym podawać paskę?
Paska to świetny początek, aby zrobić Wielkanoc w gruzińskim stylu. Oprócz słodkiego chleba drożdżowego wcale nie potrzeba do tego wiele. Na wielkanocnym stole w Gruzji, obok paski, pojawiają się czerwone jajka na młodej, zielonej pszenicy (kolejne dwa symbole Wielkanocy w Gruzji) oraz czakapuli, czyli popularny gruziński gulasz, który robi się z drobiu albo wołowiny, a na wsiach i w górach przede wszystkim z jagnięciny. Niekiedy podaje się też gruzińskie wino. I to wszystko? Tak!
Paradoksalnie, gruzińska Wielkanoc jest skromna kulinarnie. W prawosławiu to bowiem przede wszystkim czas na karmienie duszy, a niekoniecznie ciała. Wprawdzie podczas Wielkiego Tygodnia, od Wielkiego Czwartku, Gruzini co dzień organizują supry, tradycyjne biesiady z suto zastawionym stołem, winem, toastami i śpiewami. Śniadanie w niedzielę wielkanocną jest natomiast raczej mocno powściągliwe. Królem tego dnia jest jednak paska, na którą wszyscy czekają z utęsknieniem, aby jak co roku poczuć ten wyjątkowy smak i uświetnić miły czas w rodzinnym gronie. Jestem pewien, że tradycyjny gruziński słodki chleb podbije również wasze podniebienia i to nie tylko w trakcie wiosennych świąt! Mmm, palce lizać! 😋
Moje kulinarne i winiarskie wyprawy do Gruzji
Nasze przepisy kuchni gruzińskiej cieszą się ogromną popularnością. Nic jednak nie smakuje tak, jak w miejscu pochodzenia, prosto z gruzińskiego stołu, w oparciu o świeże kaukaskie sery, które są niedostępne w Polsce, wino z amfor kwewri (tradycja jego wyrobu jest wpisana na listę UNESCO), a także warzywa, przyprawy, mąkę i unikalną gruzińską atmosferę, w której gość jest darem od Boga. Specjalnie z myślą o smakoszach przygotowałem kameralne wycieczki kulinarne i winiarskie do Gruzji, w których stawiamy na bezpośrednie spotkania i relacje (organizujmy wyjazdy w przyjacielskim gronie i przedstawiamy uczestnikom naszych gruzińskich przyjaciół) oraz pogłębione odczuwanie i doświadczanie lokalności. Podczas odkrywania kulinarnych stron Gruzji odwiedzimy w jej domu renomowaną szefową kuchni, która gotuje dla kilku popularnych restauracji i czołowych gruzińskich polityków, poznamy miejscowe gospodynie, zajrzymy do organicznych winiarni, gdzie wino powstaje tak samo jak 6000 lat temu, zobaczymy miejsca, o których milczą przewodniki i do których nikt poza nami nie jeździ. Kulinarne i winiarskie wyjazdy dla pasjonatów realizuję pod szyldem mojej butikowej firmy Tamada Tour, pierwszego i najstarszego gruzińsko-polskiego biura podróży z siedzibami w Polsce i w Gruzji, które z powodzeniem działa od 2011 r. Zapraszam do zapoznania się nie tylko z moją ofertą, lecz także autorskim kanałem podróżniczym na YouTube, podcastami o podróżach oraz oczywiście moim blogiem PolakoGruzin.pl. Obierz kurs na Kaukaz i rusz z nami po prawdziwą magię Gruzji!
PS Koniecznie dajcie znać w komentarzach, jak udało się wam przygotować paskę według naszego rodzinnego przepisu! Zobaczcie też nasze inne gruzińskie przepisy.
Sophy & Krzysztof
