W kuchni kazachskiej czuć smak wędrownego trybu życia i surowego klimatu. Mieszają się tu smaki lokalne, rosyjskie, bliskowschodnie, a nawet zaczerpnięte z odleglejszych zakątków Azji. Jeżeli zastanawiacie się, co zjeść w Kazachstanie, na wybór ciekawych dań nie będziecie narzekać!
Historia kuchni kazachskiej kształtowała się wraz z kolejnymi kilometrami przemierzanymi przez koczowniczych pasterzy. Niełatwe warunki przyrodnicze nie dawały za dużego pola do popisu, dlatego wędrowcy musieli sobie jakoś radzić. I wydaje się, że szło im to, nomen omen, jak po maśle.
Przemieszczając się z miejsca na miejsce ze swoim skromnym, choć praktycznym dobytkiem, kazachscy nomadzi wykorzystywali to, co mieli pod ręką: konie, wielbłądy i owce. Zwierzęta te wykorzystywano do transportu ludzi i bagaży (w przypadku dwóch pierwszych gatunków), hodowano na wełnę i futra, a także pozyskiwano z nich nieomal bezcenne składniki żywnościowe.
Spis treści
Zobacz też moje przewodniki po Kazachstanie!
Kuchnia Kazachstanu i wpływy z różnych stron świata
Tradycyjna kuchnia Kazachstanu od stuleci obfituje w mięso, mleko i nabiał. Aż do XIX w. nie jadano tu natomiast warzyw i ziół, które trudno uprawiać na surowych glebach Azji Centralnej. Obecnie sytuacja warzywno-owocowa wygląda dużo lepiej, ale mięso nadal jest podstawą większości posiłków.
Kazachskie potrawy są proste, sycące i – paradoksalnie – finezyjne! Niektóre z dań wcale nie kojarzą się też z jałowym krajobrazem stepu. I nic w tym dziwnego, bo znaczący wpływ na kuchnię Kazachstanu miały tradycje kulinarne z różnych stron Europy i Azji, które docierały tu Jedwabnym Szlakiem. Inspiracji było całkiem sporo: przyprawy i egzotyczne potrawy z Dalekiego Wschodu, ryby z terenów nadmorskich, akcenty warzywne z obszarów o nieco łagodniejszym klimacie, dania wywodzące się z sąsiednich państw i obszarów kulturowych – Bliskiego Wschodu, Rosji czy Chin.
Dania mięsne w Kazachstanie – czego spróbować?
Na początek kulinarnej przygody z Kazachstanem, jeżeli chcecie poczuć smaki prawdziwie koczowniczego stylu życia, sięgnijcie po lokalne dania mięsne. To opcja dla smakoszy otwartych kulturowo, ale czego się nie robi, by naprawdę poznać inny kraj!
Musicie zatem wiedzieć, że w Kazachstanie, w obliczu trudnych warunków klimatycznych, wszelkie sposoby na przedłużenie przydatności potraw do spożycia były mile widziane, dlatego kawałki mięsa często solono i suszono na słońcu lub poddawano wędzeniu, a przed samym spożyciem długo gotowano. Ten sposób przyrządzania potraw jest stosowany w Kazachstanie do dziś.
Na przystawkę możecie spróbować kazy (qazı) i sujuk, czyli kiełbaski z koniny, albo zhaya – plasterki mięsa z biodra i tylnej nogi konia. Bardziej treściwe opcje to kuurdak (kawałki koniny lub baraniny smażone wraz z podrobami i cebulą, czasem również innymi warzywami) albo ulpershek, rytualne danie składające się z serca, aorty i końskiego tłuszczu. Choć ostatnia propozycja jest dość nietypowa, doskonale pokazuje ducha „zero waste” kazachskiej kuchni – na stepie nic nie mogło się zmarnować.
Kuchnia Kazachstanu – popularne dania kazachskie
Coś mniej ekstrawaganckiego? Na podium popularności w kazachskiej kuchni stoi bez wątpienia beszbarmak – baranina lub konina z cebulką, podawana na szerokich plastrach makaronu. To potrawa tradycyjnie jadana rękami, bez użycia sztućców, dlatego zyskała stosowny przydomek: „pięć palców”.
Alternatywą dla beszbarmaku będą szaszłyki i kebaby, dobrze znane europejskiemu podniebieniu. Jeśli szukacie czegoś lżejszego, do gustu może wam przypaść pilaw – ryż z baraniną, czosnkiem, cebulą i innymi warzywami.
Dodającą energii, aromatyczną propozycją są też kazachskie zupy – lagman (ze smażoną baraniną, makaronem, pomidorami i papryką) albo gulaszowa zupa chorba, podawana z okrągłym chlebem zwanym lepioszką.
Zagryźć zupę można też czeburekiem – pieczonym albo smażonym pierogiem z rozmaitymi rodzajami nadzienia, najczęściej z mięsnym, ale spotykane są też wersje warzywne. Czebureki kupicie w dobrych restauracjach, jak i budkach ulicznych, co będzie dobrym wyborem na szybką przekąskę w podróży.
Z dań mącznych na uwagę zasługują również manty, czyli duże, gotowane pierogi, skrywające farsz z baraniny i cebuli, opcjonalnie też z dyni. Manty można niekiedy spotkać również w wersji wegetariańskiej.
Desery w Kazachstanie – czego spróbować?
Po smakowitym obiedzie czas na deser. Słodkie oblicze kuchni kazachskiej potrafi zaskoczyć – i to pozytywnie! Na skosztowanie zasługuje chociażby baursak – smażony w głębokim tłuszczu trójkątny pączek, serwowany z masłem, dżemem albo kajmakiem. Lubiane są także shelpeki, podobne do naszych naleśników. Shek-shek to również propozycja z ciasta smażonego – tym razem w formie małych kulek lub pasków, uformowanych w stożek lub górę i sklejonych miodem. Kazachskie słodycze świetnie pasują do herbaty, której pija się w tym kraju całkiem sporo.
Kuchnia Kazachstanu – Alkohol w Kazachstanie
Mając do dyspozycji mleko pochodzące od owiec, klaczy i wielbłądów, Kazachowie nie mogli nie wykorzystać jego potencjału. Zrobili to oczywiście z typową dla siebie fantazją i tak powstał kumys – mleczny napój alkoholowy. W zależności od tego, od jakiego zwierzęcia pochodzi mleko, napój ten może mieć różną nazwę. Najpopularniejszy w Kazachstanie jest kumys ze sfermentowanego mleka klaczy (ma 1–3% alkoholu i lekko kwaskowy posmak). Nie każdemu kumys podchodzi, dlatego chętni mogą również skusić się na kazachskie wino deserowe. Na cokolwiek się zdecydujecie, kulinarna wycieczka do Kazachstanu na długo pozostanie w waszej pamięci!
Moje wycieczki do Kazachstanu
Zapraszam was na organizowane przeze mnie wycieczki do Kazachstanu. Jadąc ze mną, macie zapewnione wszystko: komfortowe noclegi, bezpieczny transport, pyszne jedzenie w sprawdzonych knajpkach, bilety wstępów do zabytków i atrakcji, ubezpieczenie turystyczne i wiele więcej, a na deser oczywiście doborowych przewodników i wspaniałą, podróżniczą atmosferę!
PS Zdjęcia powstały w trakcie wycieczki Kazachstan 9 dni, którą zorganizowałem we wrześniu 2019 r. Zapraszam na kolejne edycje!
