Ceny w Armenii warto uwzględnić, gdy planujecie wycieczkę do tego kaukaskiego kraju. W tym tekście podaję przykładowe ceny hoteli, atrakcji, biletów wstępu, jedzenia, transportu miejskiego, paliwa, pamiątek. Podpowiadam też, jaką walutę zabrać do Armenii, lepiej gotówkę czy kartę i ile pieniędzy przyda się na podróż.
Armenia jest (niesłusznie!) niemal nieodkryta turystycznie. Stanowi dla obieżyświatów wielką – choć nie powierzchniowo, bo kraj liczy tylko 29 800 km² – zagadkę. Gdy już ktoś odważy się przełamać utarte schematy i zaświta mu w głowie pomysł wycieczki do Armenii, pojawiają się liczne, w tym najbardziej podstawowe pytania o to piękne, pełne zabytków państwo na Kaukazie Południowym. Chociażby takie…
Spis treści
Czy Armenia jest tania?
Dobra wiadomość dla wojażerów: owszem, z perspektywy Europejczyka Armenia jest tania i na pewno tańsza niż Gruzja. Kraj nie należy do majętnych, stąd codzienne koszty życia nie są wysokie, przy czym ceny jedzenia mogą was zaskoczyć, bo z paroma wyjątkami są porównywalne do polskich. Do Armenii przybywa jednak mniej turystów, toteż ceny hoteli, jedzenia w knajpach i atrakcji są mniejsze. Oczywiście w bardziej turystycznych lokalizacjach stawki są adekwatnie wyższe. Najdrożej jest nad jeziorem Sewan.
Ceny w Armenii rosną również w okresie świąt narodowych, na sylwestra i wtedy, gdy do kraju tłumnie zjeżdża rozsiana po całym świecie diaspora ormiańska. Gdy zawitała tu bodaj najsłynniejsza Ormianka, Kim Kardashian, w hotelach i restauracjach w Erywaniu (stolicy) trudno było o wolne miejsca, a wszystko zdrożało jak za dotknięciem magicznej różdżki. Pisałem o tym więcej w artykule Armenia – kraj jak Mars z asfaltem. Dobrze mieć tego świadomość i w razie potrzeby szukać alternatywy.




Waluta Armenii
Walutą Armenii jest dram ormiański (AMD). 100 AMD to ok. 0,82 PLN/0,18 EUR/0,20 USD, a 1000 AMD to ok. 8,00 PLN/1,9 EUR/2,00 USD. Nie jest to najłatwiejszy w użyciu przelicznik, dlatego w pierwszych dniach pobytu możecie się wspomóc kalkulatorem walutowym w postaci aplikacji na telefon.
Jaką walutę zabrać do Armenii?
W Polsce i wielu krajach Europy nie ma możliwości bezpośredniej wymiany w kantorach PLN na AMD. Tak samo w Armenii nie wymienicie dramów na złotówki. Na podróż trzeba zabrać dolary amerykańskie (wydane od 2006 r. włącznie, bez skreśleń i uszkodzeń) lub euro i wymienić je na walutę lokalną na miejscu. Można też wypłacić w Armenii pieniądze z karty (w AMD, USD), żeby nie wozić ze sobą za dużo gotówki.

Karta czy gotówka do Armenii?
Na wycieczkę do Armenii możecie zabrać zarówno gotówkę (przypominam: dolary lub euro, które na miejscu wymienicie na dramy), jak i kartę bankomatową (walutową, uniwersalną, np. mBank World lub typu Revolut albo ZEN). Zalecam jedno i drugie.
Bankomaty w Armenii są powszechnie dostępne w większych miastach i miejscach turystycznych, jak Erywań (tu są na każdym kroku), Wagharszapat czy Sewan. W wielu sklepach, restauracjach, hotelach, atrakcjach i na stacjach paliw można płacić kartą. Można też, jak wspomniałem, wypłacać pieniądze z bankomatu – w walucie lokalnej (AMD) lub USD, co jest naprawdę wygodne. Sytuacja jest diametralnie inna na prowincji, gdzie bez gotówki się nie obejdzie. Zawsze miejcie coś w zanadrzu portfela.
W tym miejscu przypominam o podstawowej zasadzie: pieniądze i cenne rzeczy trzymajcie zawsze w różnych miejscach bagażu. Armenia to przyjazny i bezpieczny dla turystów kraj, jednak ubogi, co powoduje, że dochodzi tu czasami do pospolitych kradzieży. Pilnujcie plecaków, torebek, walizek, szczególnie w zatłoczonych miejscach, jak bazary albo komunikacja publiczna. Zwracajcie uwagę na ceny kupowanych produktów i to, czy sprzedawca prawidłowo wydaje resztę. Przed wycieczką koniecznie też zerknijcie na mój poradnik: Armenia – informacje praktyczne. Ceny, dokumenty, dojazd, zdrowie, kuchnia, kultura. Jestem pewien, że zawarte w nim informacje o bezpieczeństwie, dokumentach, zdrowiu, szczepieniach, cenach, pogodzie, religii, języku i obyczajach ułatwią wam podróż do Armenii.

Ile pieniędzy zabrać na wycieczkę do Armenii?
Optymalna ilość pieniędzy na wycieczkę do Armenii to sprawa raczej indywidualna. Wszystko zależy od charakteru wyjazdu. Jeżeli wybierzecie się ze mną na zorganizowaną wycieczkę do Armenii, to noclegi, transport, jedzenie, atrakcje i ubezpieczenie turystyczne macie wliczone w cenę wyjazdu, więc musicie zabrać tylko trochę kasy na lunche, napoje i wydatki osobiste, np. pamiątki. Jeżeli jedziecie do Armenii na własną rękę, kwota będzie siłą rzeczy wyższa. Ile dokładnie wyniesie? Pomoże wam to oszacować dalsza część poradnika.

Hotele w Armenii – ceny
Ceny hoteli w Armenii są zróżnicowane. Przy mocno ograniczonym budżecie z powodzeniem znajdziecie hostele w cenie od 15 PLN za dobę od osoby, za łóżko w pokoju wieloosobowym. Wielkiego zachwytu nad standardem pokoi raczej w tym wypadku nie będzie, ale przecież niekiedy chodzi tylko o to, żeby przekimać się na szlaku i ruszać dalej.
Gdy macie nieco zasobniejszy portfel, otwierają się interesujące opcje. Już za 30–40 PLN za dobę od osoby będzie do dyspozycji ładny pokój w hostelu, ceny w hotelach startują od ok. 70 zł. W Erywaniu mogę polecić hotel Cascade, tuż przy słynnych Kaskadach (od 100–150 PLN/doba). W Dilidżanie, zwanym armeńską Szwajcarią, godne uwagi są hotel Hobbiton oraz butikowy hotel z restauracją Casanova Inn (140 PLN/doba).
Gdyby zamarzył się wam dłuższy pobyt nad jeziorem Sewan, szykujcie się nad wydatek od 100 zł za dobę od osoby, który w bardziej luksusowych obiektach wynosi ok. 250–300 zł za dobę.
Na wakacje wybitnie budżetowe można też rozważyć nocleg pod namiotem – w Armenii działają pola biwakowe, można też nocować na dziko, bowiem nie ma w tym względzie większych restrykcji (oczywiście nie rozbijamy namiotu na cudzych posesjach, działkach, polach, w strefie przygranicznej etc.).

Jedzenie w Armenii – ceny
Ceny jedzenia w Armenii są, paradoksalnie, podobne do polskich. To zaskakujące, bo Armenia nie należy do krajów z silną gospodarką. Na szczęście wiele produktów, np. świeże owoce i warzywa, wino, papierosy, kupicie tu dużo taniej, żeby nie powiedzieć za śmieszne pieniądze. Zaopatrywać się warto na bazarach, w supermarketach i lokalnych małych sklepach.
Jeśli chodzi o jedzenie i wino na mieście, polecam Lavash.Restaurant (znakomita kuchnia ormiańska!) i wine bar Wine Republic w Erywaniu. W stolicy Armenii, gdybyście mieli ochotę odkryć lokalne życie nocne, zachęcam do wizyty w KAMI Music Club.





Przykładowe ceny jedzenia, napojów i innych artykułów w Armenii kształtują się następująco:
- fast food – ok. 1500 AMD (ok. 10 PLN),
- obiad w restauracji (1 osoba) – od 2500 AMD (18 PLN),
- obiad w droższej restauracji (3-daniowy, 2 osoby) – od 10 000 AMD (72 PLN),
- bochenek chleba – 223 AMD (1,60 PLN),
- mleko 1 l – 450 AMD (3,25 PLN),
- lokalny ser (1 kg) – 2275 AMD (16,40 PLN),
- jajka (12 szt.) – 808 AMD (5,80 PLN),
- pomidory (1 kg) – 613 AMD (4,40 PLN),
- dżem owocowy (słoik) – 900 AMD (ok. 7 PLN),
- tabliczka czekolady – 380–1300 AMD (3–10 PLN),
- Woda (butelka 1,5 l) – 235 AMD (1,70 PLN),
- Coca-Cola (0,33 l) – 317 AMD (2,30 PLN),
- lokalne piwo, kupowane w sklepie (0,5 l) – 550 AMD (ok. 4 PLN),
- wino (butelkowane, kupowane w sklepie) – od 1700 AMD (od 12 PLN),
- papierosy Ararat (z wyższej półki) – 550 AMD (4 PLN),
- papierosy Marlboro – 765 AMD (5,50 PLN).




Transport w Armenii – ceny
Ceny transportu w Armenii mile zaskoczą podróżników. Są co najmniej dwukrotnie niższe jak w Polsce. W Armenii, podobnie jak w Gruzji, transport publiczny opiera się przede wszystkim na marszrutkach (busach), autobusach i taksówkach.
Bilet w 1 stronę na komunikację publiczną w Erywaniu zaczyna się od 100 AMD (0,72 PLN). Za bilet z Erywania nad jezioro Sewan zapłacicie 500 AMD (4,30 PLN), do Wagharszapat albo Garni dojedziecie za 300 AMD (2,20 PLN), z kolei przejazd do klasztoru Chor Wirap pod świętą górą Ararat (szczyt leży w granicach Turcji) to wydatek 400 AMD (2,80 PLN). Po stolicy Armenii i w okolicy śmiało możecie też podróżować taksówkami – stawka za 1 km wynosi 100 AMD (0,72 PLN).

Powodów do radości nie będą za to mieli miłośnicy pociągów. Kolej w Armenii jest słabo rozwinięta ze względu na uwarunkowania terenowe i sytuację polityczną, w tym długoletnią izolację kraju. Można jednak dojechać pociągiem z Erywania nad jezioro Sewan, do Wagharszapat, Hrazdanu, Giumri i Vanadzor. Pociąg z Erywania jedzie także do Batumi i Tbilisi w Gruzji (podróż pomiędzy stolicami zajmuje ok. 9–10 godz.). Rozkład jazdy i ceny pociągów w Armenii znajdziecie na stronie przewoźnika: www.railway.am, choć ostrzegam, że witryna ta pozostawia pod względem działania wiele do życzenia.
Jeżeli zdecydujecie się na wynajem samochodu w Armenii, na auto wydacie od 30 USD (112 PLN) za dobę, z kolei za 1 l benzyny zapłacicie od 407 AMD (2,93 PLN).

W Erywaniu możecie też w kilku punktach wynająć rower. Jazda rowerem po Armenii to niesamowita przygoda, ale i wielkie wyzwanie. Jak na całym Kaukazie, panuje tu istne szaleństwo drogowe, a kierowcy notorycznie bagatelizują przepisy. Większy ma zawsze rację, a pieszy i rowerzysta niemal się nie liczą. Trzeba maksymalnie uważać na samochody, maszyny rolnicze, zwierzęta swobodnie wałęsające się po szosie, a także na dziury w jezdniach. Jest jednak mały plus: przydrożne wiaty, stragany i małe sklepy, gdzie można odpocząć, kupić coś do jedzenia i picia.
Pamiątki z Armenii – ceny
Jakie pamiątki z Armenii warto przywieźć? Zdecydowanie lokalne wino i koniak ArArAt – świetne na stylowy upominek. Armenia słynie także z drewnianych ozdób, ręcznie robionej biżuterii, dywanów, granatów (owoce te są symbolem Armenii – na każdym kroku kupicie pamiątki z nimi związane, np. talerzyki, magnesy, rysunki itp.), suszonych, kandyzowanych owoców (moreli, brzoskwiń, śliwek), sujukhu (to ormiańska wersja gruzińskich czurczcheli), herbaty z mięty dziko rosnącej w Vayots Dzor, przypraw i ziół.

Na lokalnych straganach i w sklepach z pamiątkami znajdziecie też miniaturowe chaczkary (ormiańskie krzyże) i inspirowane nimi figurki. Można również skusić się na designerskie szydełkowane lalki w tradycyjnych ormiańskich strojach ludowych oraz rozmaite gadżety z wizerunkiem góry Ararat, innych kultowych miejsc i postaci związanych z Armenią.
Z upominków praktycznych warto rzucić okiem również na organiczne kosmetyki lokalnych marek, powstające na bazie ziół z Armenii, ręcznie szyte wełniane zabawki dla dzieci i szeroki wybór produktów w etniczne wzory (torebki, paski, portfele, ubrania etc.).
Nieoczywistą pamiątką będą natomiast… szachy. Armenia wychowała znakomitych szachistów, laureatów wielu olimpiad, a lokalni mieszkańcy chętnie grają w szachy dla towarzystwa i przyjemności. Ceny pamiątek z Armenii są dokładnie takie, jak możecie się domyślać – zróżnicowane, dlatego i za grosze, i za większą kwotę na pewno wypatrzycie coś wyjątkowego.

Zabytki i atrakcje w Armenii – ceny
Armenia może się pochwalić wielowiekową historią i mnóstwem atrakcji. Jest to pierwszy kraj na świecie, który przyjął chrześcijaństwo jako religię państwową – już w 301 r., dlatego obfituje w wiele zabytków sakralnych. Owiane legendami cerkwie i klasztory: Chor Wirap, Geghard, Wagharszapat, Tatew czy Sewanawank, po prostu trzeba zobaczyć i nie przesadzę, jeśli powiem, że można by w nich spokojnie nakręcić kolejny odcinek Indiany Jonesa. Jeżeli jesteście ciekawi, co miejsca te kryją prócz Włóczni Przeznaczenia, mitu o Arce Noego i najdłuższej kolejki linowej świata, zachęcam do lektury tego artykułu.
Bogate dzieje Armenii sprawiają, że kraj obfituje w liczne, arcyciekawe muzea. Miłośnicy historii i kultury naprawdę mają tu w czym wybierać. Kilka propozycji wartych zobaczenia muzeów podaję poniżej. Chcę również zauważyć, że Ormianie to miłośnicy sztuki. Wspaniałe przykłady rzeźb w sercu Erywania, na Kaskadach, to dopiero początek artystycznych niespodzianek!

Ale, ale, Armenia to dużo więcej niż dzieje chrześcijaństwa, muzea, sztuka. Kraj ten, podobnie jak Gruzja, słynie z winiarstwa. Co najlepsze, to właśnie w Armenii znajduje się jaskinia Areni, w której archeologowie odkryli najstarsze na świecie ślady dowodzące produkcji wina! Ciekawych winnic i winiarni jest tu więcej – kilka propozycji znajdziecie w artykule Winne szlaki Armenii. Grzechem byłoby nie wspomnieć o brandy ArArAt – jedynej na świecie, która po zdobyciu w 1900 r. Grand Prix w Paryżu może być sprzedawana jako koniak. Wytwórnia tego szlachetnego trunku znajduje się w Erywaniu, a zwiedzanie z degustacją na długo zapadnie wam w pamięci!

Armenia jest fascynująca również przyrodniczo. Wiele osób myśli, że to górzyste pustkowie – nieprawda! W Armenii odkryjecie malowniczy Sewan, czyli największe jezioro Kaukazu i jedno z najwyższej położonych na świecie (1900 m n.p.m.). Ciekawostką jest też Ararat – wygasły wulkan, który choć obecnie leży na terytorium Turcji, to od wieków pozostaje świętą górą Ormian. Na zielonych bezdrożach Armenii czekają kolejne cuda: jezioro Akna, uchodzące za najpiękniejsze w kraju (po drodze nad nie można spotkać grupę etniczną Jazydów), wulkan Azhdahak z jeziorkiem powstałym z topniejącego śniegu, jezioro Tsaghkunyats oraz tajemnicze jezioro Vanki. U brzegów tego ostatniego zachowały się starożytne petroglify z 7 tysiąclecia p.n.e. i Vishapakary (Smocze Kamienie), które w ormiańskiej mitologii symbolizowały bóstwa wody.

Zabytki i atrakcje Armenii to dla każdego coś miłego. Podczas organizowanej przeze mnie wycieczki do Armenii w cenie macie zapewniony wstęp do wszystkich atrakcji w programie. Jeżeli zwiedzacie Armenię na własną rękę, poniższe ceny za bilety wstępu (stawki za bilet normalny) mogą wam ułatwić zaplanowanie trasy i budżetu wyprawy:
- Muzeum Sztuki Cafesjiana w Erywaniu – bezpłatne (opcjonalnie płatne są wybrane wystawy, bieżące informacje na stronie www.cmf.am/Visit-CCA),
- ogród sztuki i wejście na Kaskady w Erywaniu – bezpłatne,
- Muzeum wytwórni koniaku ArArAt – 4500 AMD, 7500 AMD, 10 000 AMD w zależności od pakietu,
- Muzeum Historii Armenii w Erywaniu – 2000 AMD,
- Galeria Narodowa w Erywaniu – 1500 AMD,
- Muzeum manuskryptów Matenadaran w Erywaniu – 1500 AMD,
- Muzeum Sergieja Paradżanowa – to muzeum poświęcone kultowemu reżyserowi, miejsce „must see”! Informacja o aktualnych cenach dostępna na miejscu,
- Rezerwat historyczno-archeologiczny Erebuni w Erywaniu – od 300 AMD,
- Cicernakaberd (kompleks Pamięci Ludobójstwa Ormian) – bezpłatne (bez przewodnika; w przypadku zwiedzania z przewodnikiem mówiącym w języku obcym – od 5000 AMD),
- klasztory Chor Wirap, Geghard, Wagharszapat – bezpłatne,
- klasztor Tatew + przejazd najdłuższą kolejką linową świata „Wings of Tatev” w obie strony (stacje: Halidzor–Tatev) – 7000 AMD; za dodatkowe 1000 AMD można zwiedzić strażnicę Harsnadzor i Diabelski Most (Satani Kamurdj), cud natury położony w wąwozie 500 m poniżej klasztoru,
- świątynia Garni – 1000 AMD,
- świątynia Zwartnoc – 250 AMD
- twierdza Amberd – bezpłatne.
To oczywiście nie wszystkie atrakcje Armenii, które warto odwiedzić, ale na pewno najpopularniejsze.
Zwyczajowe napiwki i inne wydatki
Ostatnia sprawa, którą warto uwzględnić planując budżet wycieczki do Armenii, to zwyczajowe napiwki i nieprzewidziane wydatki. Zawsze miejcie dodatkowe pieniądze na takie cele. O ile fundusz na nagłe sytuacje jest sprawą jasną, o tyle kwestia napiwków – niekoniecznie. W Armenii nie ma zwyczaju dawania napiwków kelnerom albo artystom, których występ folklorystyczny umila wizytę w restauracji. Z mojej perspektywy wypada jednak uhonorować ich ciężką pracę i talent. Zwłaszcza, gdy mówimy o ludziach z kraju dużo biedniejszego niż Polska. Zostawienie drobnego napiwku czasami nie zrobi nam większej różnicy, a dla innych może być wręcz bezcenne. Uczestnicy moich wycieczek bardzo często zostawiają mi też datki, które potem – w postaci pieniędzy albo darów materialnych – przekazuję potrzebującym w Gruzji bądź Armenii. To bardzo miły gest, wielce znaczący dla obdarowanych i pokazujący, że uczestnicy moich wypraw wiedzą, co to znaczy podróżować świadomie i odpowiedzialnie. Brawo!
Jeżeli macie jakiekolwiek pytania, jeżeli nie opisałem tu wszystkich spraw związanych z cenami w Armenii, o których chcielibyście wiedzieć, śmiało piszcie w komentarzach pod artykułem. Zawsze możecie też wysłać do mnie e-mail albo wiadomość na Facebooku. Czekam na wasze kaukaskie plany wyjazdowe i do zobaczenia na szlaku!
[oferty oferty=”916,4000,596,1472″ naglowek=”Zobacz moje wycieczki do Armenii!”]